Watykan ogłosił dziś ze smutkiem, że 88 letni Papież Franciszek czyli Jorge Mario Bergoglio, nie żyje. Był pierwszym papieżem pochodzącym z Ameryki Południowej, pierwszym jezuitą na Stolicy Piotrowej oraz pierwszym od ponad tysiąca lat, który przyjął imię Franciszek – nawiązujące do św. Franciszka z Asyżu, symbolu prostoty, pokoju i troski o ubogich. Jego pontyfikat, trwający od 2013 roku, był jednym z najbardziej charakterystycznych i zarazem burzliwych w historii współczesnego Kościoła katolickiego.
Franciszek od początku swojego urzędowania starał się uczynić Kościół bardziej otwartym i bliskim ludziom. Zrezygnował z papieskiego przepychu, wybierając skromne mieszkanie w Domu św. Marty zamiast Pałacu Apostolskiego. Podkreślał potrzebę miłosierdzia, troski o ubogich, migrantów oraz osoby wykluczone, akcentując znaczenie dialogu między religiami i otwartości wobec tych, którzy czują się na marginesie Kościoła. Jego nauczanie w wielu kwestiach, takich jak stosunek do osób LGBT+, rozwodników w nowych związkach czy rola kobiet, budziło nadzieję na większą inkluzyjność. Szczególnym echem odbiła się jego encyklika Laudato si’, poświęcona ochronie środowiska i globalnym wyzwaniom klimatycznym – była ona nowatorskim krokiem w katolickiej refleksji nad ekologią.
Nie brakowało jednak kontrowersji i trudności. Papież podjął próbę reformy struktur Kościoła i uporządkowania watykańskich finansów, lecz jego działania napotykały silny opór w Kurii Rzymskiej i często były wdrażane z ograniczoną skutecznością. Krytycy zarzucali mu, że jego odpowiedź na skandale związane z nadużyciami seksualnymi w Kościele była zbyt ostrożna i spóźniona, mimo licznych deklaracji i prób wprowadzenia mechanizmów rozliczalności. Jego pontyfikat podzielił Kościół – dla jednych był prorokiem nowoczesności i potrzebnych zmian, dla innych duchowym przywódcą, który zbytnio oddalił się od tradycji i doktryny. Napięcia między środowiskami konserwatywnymi i progresywnymi w Kościele wyraźnie się nasiliły, a debata o tożsamości katolicyzmu stała się jednym z głównych tematów epoki Franciszka.
Papież Franciszek zostanie zapamiętany jako postać charyzmatyczna, bliska ludziom i odważna w podejmowaniu tematów, które wcześniej były marginalizowane lub omijane milczeniem. Jego dziedzictwo będzie przedmiotem wielu ocen i debat, ale bez wątpienia odegrał istotną rolę w próbie dostosowania Kościoła do wyzwań XXI wieku. Szczegóły dotyczące uroczystości pogrzebowych zostaną ogłoszone w najbliższych dniach.
/red./